کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)
جستجو در:
معاملۀ صَرْف یا فروش طلا و نقره به طلا و نقره ←
→ بررسی برخی معاملات رایجی که انجام آن به صورت سلف صحیح نیست
نمونۀ اوّل: ثبت نام و خرید اتومبیل از شرکت خودروسازی
نمونۀ دوّم: پیش خرید آپارتمان[1]
در بسیاری از موارد، فروشندگان واحدهای آپارتمانی با دریافت نقدی مقداری از بهای معامله، آنها را پیش‌فروش می‌کنند و این در حالی است که ساخت و تحویل آن در آینده انجام گرفته و بقیّۀ بهای معامله به صورت نسیه در چند قسط یا در هنگام تحویل آپارتمان دریافت میشود.
مسأله 257. معامله با شرایط مذکور به جهت دریافت نشدن تمام قیمت آپارتمان در زمان معامله (قبل از جدا شدن خریدار و فروشنده از یکدیگر)، به صورت سلف قابل انجام نیست؛
برای انجام معاملۀ آپارتمان به‌طور صحیح، میتوان به جای معاملۀ سلف از مصالحه استفاده نمود؛
به این صورت که فرد مصالِح (واگذار کنندۀ آپارتمان)، یک واحد آپارتمان با خصوصیّات مشخّص را به‌طور مدّتدار به صورت کلّی در ذمّۀ خود، مصالحه نماید در مقابل مبلغ معیّن نقد یا نسیه (و مدّت نسیه معلوم باشد) و فرد مقابل (متصالح) نیز، مصالحه را قبول نماید و اگر طرفین شرایطی دارند میتوانند آنها را در ضمن قرارداد مصالحه شرط نمایند.
مسأله 258. اگر زمین آپارتمان، موجود و ملک فروشنده باشد و بنا ساخته نشده، معامله نسبت به زمین سلف محسوب نمیشود و لازم نیست شرایط معاملۀ سلف را داشته باشد.
بنابراین، میتوانند مبلغی را که خریدار قرار است به صورت نسیه و مدّتدار بپردازد، در مقابل زمین قرار دهند و مبلغی که نقد (قبل از جدایی خریدار و فروشنده از هم) پرداخت میشود، بابت پیش‌فروش بنای آپارتمان که بعداً ساخته مىشود (آپارتمان کلّی در ذمّه) قرار دهند.
همچنین، فروشنده مىتواند تمام یا بخش مشاعی از زمین را به اندازۀ قیمت آپارتمان، به صورت نسیه یا نقد و نسیه به خریدار بفروشد، مشروط به آنکه خریدار اقدام به انعقاد معاملۀ بعد با وى نماید؛
سپس فروشنده، یک واحد آپارتمان با اوصاف معیّن و زمان تحویل مشخّص به صورت کلّی در ذمّۀ خویش به خریدار پیش‌فروش نماید و ثمن معامله را زمین مذکور[1] - به استثناى سهم عرصۀ آپارتمان پیش فروش شده - قرار دهد، در این صورت نیز معامله صحیح است.[2]
مسأله 259. اگر زمین آپارتمان، موجود و ملک خریدار باشد و بنا ساخته نشده و قرار باشد فروشنده اقدام به ساخت - مثلاً چهار واحد آپارتمان، دو واحد برای خریدار و دو واحد برای خودش - در ملک مذکور نماید، فروشنده میتواند دو واحد آپارتمان را با اوصاف معیّن و زمان تحویل مشخّص به صورت کلّی در ذمّۀ خویش، در ازای نصف مشاع از زمین خریدار،[3] به وی پیش‌فروش نماید.
مسأله 257. معامله با شرایط مذکور به جهت دریافت نشدن تمام قیمت آپارتمان در زمان معامله (قبل از جدا شدن خریدار و فروشنده از یکدیگر)، به صورت سلف قابل انجام نیست؛
برای انجام معاملۀ آپارتمان به‌طور صحیح، میتوان به جای معاملۀ سلف از مصالحه استفاده نمود؛
به این صورت که فرد مصالِح (واگذار کنندۀ آپارتمان)، یک واحد آپارتمان با خصوصیّات مشخّص را به‌طور مدّتدار به صورت کلّی در ذمّۀ خود، مصالحه نماید در مقابل مبلغ معیّن نقد یا نسیه (و مدّت نسیه معلوم باشد) و فرد مقابل (متصالح) نیز، مصالحه را قبول نماید و اگر طرفین شرایطی دارند میتوانند آنها را در ضمن قرارداد مصالحه شرط نمایند.
مسأله 258. اگر زمین آپارتمان، موجود و ملک فروشنده باشد و بنا ساخته نشده، معامله نسبت به زمین سلف محسوب نمیشود و لازم نیست شرایط معاملۀ سلف را داشته باشد.
بنابراین، میتوانند مبلغی را که خریدار قرار است به صورت نسیه و مدّتدار بپردازد، در مقابل زمین قرار دهند و مبلغی که نقد (قبل از جدایی خریدار و فروشنده از هم) پرداخت میشود، بابت پیش‌فروش بنای آپارتمان که بعداً ساخته مىشود (آپارتمان کلّی در ذمّه) قرار دهند.
همچنین، فروشنده مىتواند تمام یا بخش مشاعی از زمین را به اندازۀ قیمت آپارتمان، به صورت نسیه یا نقد و نسیه به خریدار بفروشد، مشروط به آنکه خریدار اقدام به انعقاد معاملۀ بعد با وى نماید؛
سپس فروشنده، یک واحد آپارتمان با اوصاف معیّن و زمان تحویل مشخّص به صورت کلّی در ذمّۀ خویش به خریدار پیش‌فروش نماید و ثمن معامله را زمین مذکور[1] - به استثناى سهم عرصۀ آپارتمان پیش فروش شده - قرار دهد، در این صورت نیز معامله صحیح است.[2]
مسأله 259. اگر زمین آپارتمان، موجود و ملک خریدار باشد و بنا ساخته نشده و قرار باشد فروشنده اقدام به ساخت - مثلاً چهار واحد آپارتمان، دو واحد برای خریدار و دو واحد برای خودش - در ملک مذکور نماید، فروشنده میتواند دو واحد آپارتمان را با اوصاف معیّن و زمان تحویل مشخّص به صورت کلّی در ذمّۀ خویش، در ازای نصف مشاع از زمین خریدار،[3] به وی پیش‌فروش نماید.
[1]. منظور، همان مقدار زمینى است که قبلاً به خریدار فروخته شده است.
[2]. یا آنکه خریدار، مساحتی از زمین را که بعداً عرصۀ آپارتمان وی محسوب میشود، به‌طور مشاع خریداری نماید و با سازندۀ ساختمان در زمین شریک گردد، مشروط به آنکه طرفین اقدام به ساخت واحدهای آپارتمانی به صورت مشارکتى در زمین مذکور نمایند، سپس آن واحدها با پولی که طرفین برای ساخت می‌گذارند، به‌طور شراکتی و مشاع با لحاظ سهم الشرکۀ هر فرد ساخته شود و پس از ساخت، سهم هر شریک از واحدهای آپارتمانی جدا و افراز گردد.
[3]. به عنوان ثمن معامله.