«استخاره» اقسامی دارد: الف. استخارۀ دعایی؛ ب. استخاره برای رفع تردید (با قرآن و تسبیح و غیر آن). در مسائل بعد، توضیحات مربوط به این دو نوع استخاره ذکر می‌گردد.
مسأله 523. «استخار‌ۀ دعایی»، نوعی از دعا است که فرد از خداوند متعال می‌خواهد آنچه خیر و به صلاح اوست را در مورد امر خاصّی یا مطلق امور برایش پیش آورد؛
این نوع استخاره در هر عمل مشروعی که انسان تصمیم بر انجام آن دارد، مستحب است و اختصاص به مورد تحیّر و تردید ندارد.[1]
مسأله 524. استخاره برای رفع تردید (با قرآن و تسبیح و غیر آن)، عملی است که فرد در «موارد تحیّر و تردید» با قرآن یا تسبیح یا رُقعه و مانند آن انجام می­دهد و از خداوند متعال طلب خیر می‌نماید.
این نوع استخاره، مخصوص موارد حیرت و دو دلی است که راهی برای تعیین مورد صلاح و خیر وجود ندارد و به قصد رجاء انجام می­شود، تا از این طریق، فرد از سرگردانی و دو دلی در تصمیم‌گیری و انتخاب رهایی یاید.
مسأله 525. استخارۀ نوع «ب» (برای رفع تردید) در چند مورد جایگاه ندارد و صحیح نیست:
1. مواردی که خلاف شرع است، مانند سقط جنین، قطع رحم، ارتباط نامشروع، دریافت وام ربوی، خروج زن از منزل بدون اذن از شوهر.
2. برای تفأّل و پیش­گویی و اطلاع از غیب؛ مثل اینکه آیا در امتحانات قبول می­شود یا خیر؟ آیا در آینده کسب و کارش رونق پیدا کرده و خوب می­شود یا خیر؟ آیا فلانی او را دوست دارد یا نه؟ آیا در آینده صاحب اولاد خواهد شد یا نه؟یا در پیدا کردن دزد و قاتل و مانند آن، مثل موردی که وسیله‌ای از او سرقت شده و به فردی مشکوک است و استخاره می‌کند که دزد همین فرد است یا نه؟
3. بعد از تحقیق و مشورت و اثبات خوبی یا بدی عمل؛
همچنین، شایسته است انسان در اموری که می­خواهد دربارۀ آن تصمیم بگیرد، ابتدا تأمّل و دقّت کند و با افراد با تجربه و مورد اطمینان مشورت نماید و از راه­های عقلایی که برای تشخیص مصلحت وجود دارد بهره برد و در صورتی که با این کارها تحیّر او برطرف نشد، چنانچه خواست استخاره نماید.
مسأله 526. وسواس در امر استخاره صحیح نیست، اینکه انسان برای کوچک و بزرگ، ریز و درشت امور زندگی با وجود آنکه وظیفه­اش عقلاً و شرعاً و عرفاً روشن است یا با اندکی تأمّل یا مشورت معلوم می­شود، رو به استخارۀ غیر دعایی آورد و بدون انجام استخاره حاضر به انجام آن نباشد صحیح نیست؛ گاه این امر موجب اتلاف عمر خویش یا ایذاء اطرافیان یا اشخاصی که برای او استخاره می­ گیرند می‌شود.
مسأله 527. شایسته است انسان رجاءً، موارد ذیل را در هنگام استخاره مراعات نماید:
1. با وضو و طهارت باشد، بلکه غسل کردن برای خواندن نماز استخاره مستحب است و از وضو کفایت می‌کند؛
2. رو به قبله باشد؛
3. در استخاره با قرآن، رعایت احترام قرآن را بنماید؛[2]
4. حال توجّه و دعا و اقبال الی اللّه داشته باشد؛
5. دعاهای نقل شده از اهل بیت­(علیهم السلام) جهت استخاره را بخواند؛
6. در استخاره با قرآن، با مفاد آیات و تفسیر آن آشنایی داشته باشد؛
7. از خداوند متعال، طلب خیر همراه با عافیت نماید.
مسأله 528. فردی که برای دیگران استخاره[3] می­کند، لازم است از گفتاری که مصداق «قول بدون علم یا حجّت» محسوب می­شود بپرهیزد.
مسأله 529. عمل بر طبق استخاره[4] واجب نیست، ولی مخالفت با استخاره - که با رعایت شرایط آن صورت گرفته - گاهی موجب ندامت و پشیمانی می­شود.
شایان ذکر است، از آنجا که استخاره برای رفع حیرت و تردید است، بعد از برطرف شدن حیرت و تردید با اوّلین استخاره، تکرار آن معنا ندارد، مگر آنکه موضوع یا شرایط آن تغییر کند، هرچند به این صورت باشد که فرد مقداری صدقه بدهد.